"हामीले कहिल्यै नचाहेको तर प्रकृतिले दिएको अमूल्य औषधि — तिते करेला।
स्वादले तितो होला, तर स्वास्थका लागि अमृतजस्तै । जसलाई हामी बेवास्ता गर्छौं, त्यही करेलाले हजारौँ रोगसँग लड्ने शक्ति दिन्छ।" अंग्रेजी नाम: Bitter Melon /Bitter Gourd वैज्ञानिक नाम: Momordica charantia करेला एउटा लतरो वर्गको तरकारी हो जुन तितो स्वादका कारण प्रख्यात छ। यसको फल, पात, र कहिलेकाहीँ जरा समेत औषधीय रूपमा प्रयोग गरिन्छ । गर्मी मौसममा बढी पाइने र हुर्कने यो बाली उष्ण तथा समशीतोष्ण जलवायुमा राम्रो उत्पादन दिन्छ ।

तिते करेलाका रहस्य र फाइदाहरू:
 मधुमेह (Diabetes) को काल: करेलामा रहेको 'चरन्टिन', 'विचिन' र 'पोलिपेप्टाइड-P' ले इन्सुलिनजस्तै काम गर्छ । यो रक्त चिनी कम गर्ने प्राकृतिक शक्ति हो ।
 क्यान्सर विरोधी क्षमता: यसको एन्टिअक्सिडेन्ट्सले क्यान्सरजन्य कोषहरूलाई नष्ट गर्न सहयोग गर्छ ।
 कलेजो शुद्धिकरण: तिते करेला जुसबनाएर पिएपछि शरीरको विषाक्त पदार्थ हटाउन सहयोग पुर्‍याउँछ ।
 छाला र कपालको साथी: छालाको रोग, डन्डिफोर, एलर्जी, र कपाल झर्ने समस्यामा उपयोगी ।
 पाचन प्रणाली सुधार: कब्जियत, ग्यास, अपच जस्ता पेटका समस्यालाई हटाउँछ ।
 प्रतिरक्षा प्रणाली बलियो बनाउने: यसमा प्रशस्त मात्रामा भिटामिन C, A, B1, B2, B3, फाइबर, आइरन, जिंक, क्याल्सियम जस्ता पोषक तत्त्वहरू हुन्छन् ।
 मुटुका रोगबाट बचाउने: कोलेस्ट्रोल घटाउने र रक्तसञ्चार सुधार गर्ने क्षमताले मुटुको स्वास्थ्य जोगाउँछ ।
 तौल घटाउन सहयोगी: कम क्यालोरी र उच्च फाइबर भएकाले मोटोपन घटाउन सघाउँछ ।
कसरी सेवन गर्ने ?
करेलाको रस: बिहान खाली पेट १ सानो गिलास पिउनु लाभदायक ।
तारेको करेला: मरिच, नुन, बेसारसहित तारेर खान सकिन्छ ।
करेलाको अचार: कागती, मसला र तेलमा मिलाएर स्वादिलो तर औषधीय अचार ।
करेलाको झोल: मसुर वा केराउ दालमा पकाएर स्वास्थ्यवर्द्धक झोल ।
किन तितो करेला यति गुणी छ ?
तितो हुनुको कारण यही हो — यसको तितोपनै विष हटाउने औषधि हो । करेलाको तितोपन शरीरका विकारहरू हटाउँछ, जसले गर्दा हामी भित्र–भित्रै स्वच्छ रहन्छौं ।

"कहिल्यै हेपिएको, हेपिएर फालिएको यो तितो करेला — स्वादमा तितो, तर जीवनमा मिठो । त्यो स्वाद जुन जिब्रोलाई चिसो लाग्छ, तर त्यो प्रभाव जुन शरीरलाई नयाँ जीवन दिन्छ।" हामी चिल्लो, मिठो खानामा रमाउँछौं, तर शरीरले तितो करेलालाई सम्झन्छ — किनकि त्यो उसको सच्चा साथी हो ।
अब समय आइसकेको छ — अस्वादिलो भनेर पन्छाउने होइन, सजिलै उपलब्ध यो अमृतलाई -दैनिक जीवनको अङ्ग बनाऔं । "तितो भनेको खराब होइन, कहिलेकाहीँ तितो स्वादमै हुन्छ — जीवन बचाउने शक्ति । तिते करेलालाई अब हेप्न होइन, अपनाउन सिकौं । किनकि यिनै तितो करेलाहरू कहिलेकाहीँ अनि जीवनको सबभन्दा मिठो औषधि हुन्छन्।"
सावधानी:
धेरै मात्रा सेवन गर्दा पेट दुख्ने, वान्ता, रक्तचाप घट्ने जस्ता समस्या आउन सक्छ । गर्भवती महिलाले डाक्टरको सल्लाह बिना अधिक मात्रामा सेवन गर्नु ठीक हुँदैन ।

श्रोत - सामाजिक सञ्जाल