इरानमा पुजित भगवान विष्णुको तेस्रो अवतार वराह अवतार 

सोमबार, भदौ ९, २०८२

यो मूर्ति भगवान विष्णुको दश अवतार मध्ये तेस्रो अवतार हो । भगवान विष्णुको तेस्रो अवतार वराह अवतार हो । यस मूर्तिमा विष्णु भगवान वराह (सुँगुर)को रूपमा पृथ्वीको उद्धार गर्दै गरेको देखाइएको छ । मूर्तिमा वराहको टाउको र मानव शरीरको संयोजन छ, जसले दैवी शक्ति र करुणाको अद्वितीय रूप देखाउँछ । उहाँको एक हातमा गदा (शक्ति र न्यायको प्रतीक) छ, अर्को हातमा कमल (शुद्धता र सृष्टिको प्रतीक), र मुखको छेउमा सानो गोल आकारमा पृथ्वी (भूदेवी) देखाइएको छ ।


यसमा जोडिएको पौराणिक कथा अनुसार, हिरण्याक्ष नामक असुरले पृथ्वीलाई पाताल लोकमा डुबाइदिएको थियो । त्यस समयमा ब्रह्माण्ड असन्तुलित भयो र सृष्टिको अस्तित्व नै संकटमा पर्‍यो । तब भगवान विष्णुले वराहको रूप धारण गरेर समुद्रमा पसेर हिरण्याक्षलाई वध गर्नुभयो र पृथ्वीलाई आफ्नो दाँतमा राखी पुनः जलबाट उठाएर यसको स्थानमा राखिदिनुभयो । मूर्तिमा देखाइएका गहनाहरू, कमरबन्द, बाहुलीबन्द, र मुकुट प्राचीन वैदिक  मूर्तिकलाको उत्कृष्ट शारीरिक वास्तुकला हुन् । भगवान विष्णुको यस मूर्तिका प्रतीकहरूका बारेमा जानकारी । 
~ गदा — शक्ति, धर्मरक्षा र दुष्ट शक्तिको विनाशको प्रतीक ।
~ कमल — शुद्धता र सृष्टिको निरन्तरता जनाउने ।
~ वराहको मुख — साहस, अदम्य आत्मबल र धर्मप्रति समर्पणको अभिव्यक्ति ।
~ पृथ्वीको गोला — सम्पूर्ण जीवसृष्टिको प्रतीक जसलाई भगवानले सुरक्षाको वाचा गर्नुभएको छ ।
   वराह अवतारको कथा केवल दानवको वधमात्र होइन, धर्मको पुनःस्थापना, सृष्टिको संरक्षण, र प्रकृतिप्रति जिम्मेवारीको गहिरो शिक्षासमेत हो ।
यो कथाले  हामीलाई के सिकाउँछ त ?
* संकटमा साहसिक कदम चाल्नुपर्छ ।
* शक्ति र करुणा सँगसँगै चल्नुपर्छ ।
* पृथ्वी हाम्रो माताजस्तै हो, जसको संरक्षण हाम्रो कर्तव्य हो ।
यो पुराणहरूमा वर्णित विष्णुको वराह  अवतार हो । पुराणहरू महर्षी वेदव्यासद्वारा रचित  भगवानका वाणीहरू हुन्। अर्थात् वैदिक कृतिहरू हुन्। अनि पुराणहरू हिन्दुहरूका महान ग्रन्थहरू हुन्। पवित्र पुस्तकहरू हुन्। अब अचम्मको कुरा के हो भने यो मूर्ति मुस्लिम देश इरानमा छ। पुरातत्त्ववादीहरूका अनुसार यो मूर्ति छैठौँ शताब्दीमा निर्मित भएको हो । यसले के बताउँछ भने पहिला सम्पूर्ण विश्व नै वैदिकमय थियो । ब्रह्मा, विष्णु , महेश्वर ,महाकाली ,महालक्ष्मी, महासरस्वती जगतकै आराध्यदेव र आराध्य देवीहरू हुनुहुन्थ्यो ।  यो मूर्ति इरानमा हुनुले यही कुरा छर्लङ्ग पारेको छ ।
श्रोत  -सामाजिक सञ्जाल 

प्रकाशित मिति: सोमबार, भदौ ९, २०८२  ०६:४४
प्रतिक्रिया दिनुहोस्